• De Japanse yen is in november flink gestegen in anticipatie op een verandering van het rentebeleid van de centrale bank van Japan.
  • Mogelijk is dat voorbarig, maar een stijging van de rente in Japan en een duurdere yen vormen wel een risico voor financiële markten.
  • Valuta-expert Joost Derks van IbanFirst bespreekt hoe Japan van invloed is op de beurs.

ANALYSE – In de financiële wereld waren alle ogen woensdag gericht op de Verenigde Staten. Daar besloot de Federal Reserve niet alleen de beleidsrente ongewijzigd te laten, maar hintte de centrale bank op drie renteverlagingen in 2024.

Ook voor de Europese centrale bank geldt dat de beleidsrente bij het rentebesluit van donderdag naar verwachting gelijk blijft, terwijl financiële markten beginnen te anticiperen op renteverlagingen komend jaar.

Waar centrale banken in de VS en Europa voorzichtig optimistisch lijken te worden dat de hardnekkige inflatie verder gaat zakken, is de situatie in een andere, grote ontwikkelde economie volstrekt anders. In Japan is gebrek aan inflatie al jaren het grootste probleem. Het belangrijkste rentetarief van de Japanse centrale bank staat al sinds 2016 op -0,1 procent.

Grote beleggers maken dankbaar gebruik van dit afwijkende beleid. Ze lenen tegen een heel laag tarief geld in Japan, dat in een ander land tegen een veel hoger rendement wordt geïnvesteerd.

Omdat de Japanse munt massaal is ingewisseld voor andere valuta, is de yen door de zogeheten ‘carry trade’ onder druk komen te staan. Die carry trade is de afgelopen jaren alleen maar aantrekkelijker geworden omdat de rente in Japan laag bleef, terwijl rentes elders in de wereld vanaf 2022 fors zijn gestegen.

Inmiddels is er hierdoor voor honderden miljarden euro’s (en dollars) aan yens geleend en in het buitenland belegd.

Die beweging van kapitaalstromen wordt weerspiegeld op valutamarkten. De Japanse yen is tussen begin 2021 en half november dit jaar met ruim 30 procent gedaald ten opzichte van de dollar.

Stijging rente in Japan serieus risico voor financiële markten

Sinds half november is de yen echter met 6 procent opgeveerd. Daarmee sorteren handelaren voor op het moment dat de Japanse rente dan toch eindelijk in beweging komt.

Momenteel schommelt de Japanse inflatie rond de 3 procent. En dat is het perfecte excuus voor de Bank of Japan om de extreem lage rente voorzichtig wat op te schroeven.

In die zin is ‘voorzichtig’ het sleutelwoord. Want als de centrale bank van Japan snel te werk gaat, zijn de gevolgen mogelijk niet te overzien. Als alle beleggers tegelijkertijd hun geld terughalen uit financiële markten in onder meer de VS en Europa, om leningen in yen af te betalen, komen de prijzen van financiële activa overal ter wereld onder druk te staan en schiet de yen omhoog.

Het ligt dan ook voor de hand dat centrale bank van Japan financiële markten niet wil laten schrikken met een onverwachte rentezet. De kans is dan ook klein dat de Japanse beleidsrente bij de vergadering van volgende week al wordt verhoogd.

Volgens sommige economen is de recente stijging van de yen dan ook voorbarig. Maar bestuurder Ryozo Himino van de Japanse centrale bank gaf vorige week woensdag al wel een scherpe analyse over hoe een hogere rente doorwerkt in de economie. De boodschap is duidelijk: vroeg of laat gaat de Japanse rente wel degelijk stijgen.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Bekijk de video’s over ontwikkelingen binnen de valutawereld op het YouTube-kanaal van iBanFirst.